Foto: Claire Droppert
DICHT ONDER DE HUID
Veertig familieleden en vrienden staan rond het graf op de tweede “Jahrzeit” in april 2016. De zon schijnt nog voluit aan het begin van deze lenteavond. Joris geeft na alle gesproken woorden aan dat ook een echtpaar die hij kende uit Phnom Penh hier aanwezig is. Hij bedankt ze voor wat ze hebben betekend, toen in Phnom Penh, op de dag van de moord maar ook daarna.
Eindelijk zie dan degene, na twee jaar, met wie ik in de weken na de dood van Daphna zoveel contact had. Via hem ontving ik veel informatie uit Cambodja die ik kon delen met de familie en vrienden hier en ook in Thailand waar Dana in het ziekenhuis lag. Dat gaf enige betekenis aan al het onbevattelijke dat ons compleet overspoelde. Ik stap op ze af en Annemarie volgt me. We raken meteen intens in gesprek. Rondom ons heen komt de cirkel van mensen in beweging en wordt er nagepraat. Daarna lossen ook die plukjes mensen op en uiteindelijk blijven we gevieren over bij het graf. Wat we nauwelijks opmerken want we moeten zoveel kwijt aan elkaar.
We hebben het vooral over de impact die de eerste weken en maanden na die catastrofale dag op 27 april 2014 in Phnom Penh op ons had. Ze vertellen dat het drama door het lot zomaar op hun pad kwam. Ze kenden Joris en Daphna nog maar heel kort, ze hadden elkaar maar twee keer vluchtig gezien. Maar ze kozen er desondanks voor om Joris te helpen door naar het ziekenhuis te gaan waar Dana in zeer primitieve omstandigheden lag. Toen ze daar aankwamen lag ze er rustig bij alsof ze zo kon ontwaken uit haar slaap vertellen ze. Maar ze werd door een handpomp beademd zodat elke 10 minuten iemand anders het knijpen in de pomp overnam want langer houd je dat immers niet vol. Er lagen tientallen kindertjes omheen waarbij ook de ouders aan het bed zaten. Zoals ze daar lag associeerden ze haar onherroepelijk met hun eigen dochter die maar een half jaar ouder is. En ze beschrijven hoe plots rond middernacht die situatie doorbroken werd toen er een professionele medische ploeg uit Bangkok het overnam om Dana voorts met Joris naar een ziekenhuis in Bangkok over te vliegen.
Ze verhalen over de beelden van Dana die in de dagen, weken en zelfs maanden erna steeds weer onverwachts in hun hoofd opdoken en daar rondspookten. Ze waren bang dat dit nooit zou ophouden wat gelukkig wel gebeurde. En vooral ook vertellen ze hoe hij werd opgebeld door de VN met het verzoek het huis van Daphna en Joris te helpen uitruimen. Hij weigerde eerst want hier was hij helemaal niet op voorbereid laat staan voor getraind. Toch stemde hij toe wat hij samen deed met de Duitse vriend van Joris die ook In Phnom Penh woonde met zijn vrouw en dochtertje. Dát heeft een enorme impact op hem gehad. Bijvoorbeeld hun huis binnenkomen en dan in de badkamer tandenborstels, haarklemmen en speldjes zien. Die waren onaangeroerd achtergelaten nadat Daphna en Dana ze het laatst hadden gebruikt. De Duitse vriend en hij doen hun werk en vertrekken. Even later, toen hij zich realiseerde dat hij zijn fietsslot was vergeten, keerde hij terug naar het huis waar hij een vuilniszak voor de poort aantrof. De Cambodjaanse opruimploeg had die daar kennelijk gedeponeerd. Hij opende hem en vond tekeningen door Dana gemaakt, ook van de laatste dagen van haar leven.
Ook bij ons komen de herinneringen aan die periode waarin het noodlot zo onbarmhartig toesloeg met kracht terug. We worden er alle vier emotioneel van. Annemarie en ik hernemen onze weken en maanden na het drama. Mijn stem wordt hees als ik vertel over onze bijeenkomst met Henk en Tamar, en ook met Joris en diezelfde Duitse vriend medio juni nu 2 jaar geleden. Hoe ontzettend veel pijn en moeite het die vriend toen kostte om zijn verhaal te doen. Rauwe rouw. Dat verhaal van toen is complementair is aan wat ze net vertelden. Zo vullen we elkaars puzzelstukjes aan. Ondanks alles doet het ons goed dit te delen. Het heeft een blijvende invloed op hen gehad. Zo’n gesprek bij de ondergaande zon doet je eens te meer beseffen hoe heftig en ingrijpend die gebeurtenissen waren. Terwijl de tijd afstand creëert en de lentezon nu volop heerst lijkt het verder weg maar het ligt toch nog o zo dicht onder de huid.
