Foto: Claire Droppert
EMDR
Ik breng Joris naar zijn eerste therapiesessie. We nemen niet de kortste weg want we hebben nog tijd. Joris wil me de omgeving daar ten noordoosten van Amsterdam laten zien. Hier fietste hij vaak, meestal met vrienden. Na terugkeer uit Azië is hij weer opgestapt. Hij wijst enthousiast op de schilderachtige weggetjes en gehuchtjes in het groene, waterrijke polderlandschap achter de IJsselmeer dijk. Het is mooi, zwoel weer maar het begint te betrekken.
Plotseling is het zaak op tijd te komen voor de afspraak. Joris raakt gespannen en ik zeg "Doe maar kalm aan, het gaat nu om jou en ik rijd". Hij leunt achterover en we rijden snel over smalle, kronkelige weggetjes. We arriveren net op tijd aan het eind van een doodlopend straatje met veel blauw en fraaie gevels. Er is hier een rond pleintje met middenin een boom met een zitbank ertegenaan. Joris gaat naar binnen, het onbekende tegemoet en beseffend dat het zwaar zal worden.
Ik stap uit, wandel door het dorp en zorg ervoor op tijd terug te zijn. Eerst neem ik plaats op de bank en wat later in de auto: het duurt veel langer dan gedacht. Na ruim 7 kwartier gaat het portier open en Joris stapt in. Ik kijk naar hem en probeer hem te voelen. Welke woorden zijn nu passend, wat is goed? Hij mompelt dat het heel heftig is geweest. Dat zie ik aan zijn lijf, gezicht, en vochtige ogen. We rijden weg. Wat gaan we doen, wat eten en drinken? Ja! Joris weet een adresje even voorbij Monnickendam. Hij komt er soms met zijn fietsvrienden. Het ritje erheen is amper 10 minuten maar lijkt veel langer te duren. We zitten barstensvol gedachten en emoties waar we nu nog niet over praten; laat hem maar denk ik. We komen aan bij de uitspanning en gaan op het terras zitten. Het waait en donkere wolken komen heel snel op. We gaan naar binnen waar we zowat de enige gasten zijn. Buiten klettert meteen de regen naar beneden, gepaard met heftige windvlagen. Dat blijft zo zolang we daar zitten en dat is meer dan een uur. We bestellen wat eten en drinken. Ik neem een Texels biertje; bier drink ik eigenlijk zelden maar nu dus wel. We zitten tegenover elkaar aan de hoek van een tafel.
Joris steekt van wal. Ik laat hem komen en stel af en toe wat vragen. Voorzichtig maar niet té voorzichtig. We duiken dan samen het diepe in. Hij vertelt hoe hij onder leiding van zijn therapeute is begonnen de “film” van het drama in gedachten te hernemen. Hoe hij gebeld werd, daar in het zuiden van Cambodja en in de taxi onderweg naar zijn huis zat en hoe dat voelde. De toenemende dreiging en beklemming. Hoe het was om het huis binnen te lopen en Daphna op de grond te zien liggen met haar armen langs haar hoofd. En hij haalde terug hoe hij daarna naar het ziekenhuis naar het stille lichaampje van Dana ging dat via een handpomp beademd werd. Dit is het begin van een langere, twaalfdaagse horrorfilm die begon bij dat eerste telefoontje en eindigt bij het vertrek uit Bangkok. Al in deze eerste sessie blijkt dat veel zwaartepunten liggen bij de vreselijke momenten die hij met Dana heeft meegemaakt. Vandaag was er het eerste stuk film. Zijn therapeute probeert daarbij de door Joris opgehaalde scènes van hun ergste brandende en beklemmende kracht te ontdoen. Zodat hij geleidelijk los kan komen van de shocktoestand die de noodlottige 12 dagen bij hem hebben veroorzaakt. Dat doet ze door hem te vragen meteen na een gememoreerde “scene” haar vingers te volgen die ze heen en weer langs zijn ogen beweegt.
Dit alles is zó verschrikkelijk zwaar voor hem. Hij moest erbij kokhalzen en bijna overgeven. Hij had niet gedacht dat het herbeleven van die herinneringen zo’n impact op hem zouden hebben en dat zijn lijf zó heftig zou reageren. Hij realiseert zich nu dat hij in shock was en de gebeurtenissen totaal met hem op de loop zijn gegaan. Hoewel hij toen dacht er met zijn verstand steeds bij te zijn gebleven, vooral in Phnom Penh. Maar verstand vertelt één verhaal en het complex aan emoties iets heel anders. Joris verrast me door me te vragen hoe ík ooit bepaalde zaken, met name rondom en na de scheiding, heb ervaren. Het geeft een wisselwerking tussen ons die me goed doet en hem blijkbaar ook: vader en zoon die indringende levenservaringen uitwisselen. Na ruim een uur stappen we op, de regen is bijna opgehouden. Langs de dijk rijden we rustig terug naar Amsterdam.
