‘Ik vind het belangrijk dat ze blijven zoeken naar de daders. Het kan niet zo zijn, dat iemand 298 mensen vermoordt en niet wordt berecht', zegt Peter van der Meer. Hij verloor zijn drie dochters en ex-vrouw bij de ramp met vlucht MH17. En daar is hij boos over. Heel boos’. Maar hoe belangrijk is het straffen van de daders voor het rouwproces? 

Daders MH17 straffen: hoe belangrijk is dat voor nabestaanden?

‘Ik vind het belangrijk dat ze blijven zoeken naar de daders. Het kan niet zo zijn, dat iemand 298 mensen vermoordt en niet wordt berecht', zegt Peter van der Meer. Hij verloor zijn drie dochters en ex-vrouw bij de ramp met vlucht MH17. En daar is hij boos over. Heel boos’. Gerechtigheid is voor hem dus van cruciaal belang. Hoewel hij heel blij is dat het strafproces in maart 2020 waarschijnlijk van start gaat, vindt hij het frustrerend dat het zo lang heeft geduurd. 'Ik probeer mijn leven er niet door te laten bepalen.’

Ook Jaap Westerveld en zijn vrouw verloren op 17 juli 2014 enkele dierbaren: Jaap's zus Ineke en haar man Henk. De nabestaanden streven eveneens naar gerechtigheid, maar willen ook verder kunnen zonder. ‘Ook al zijn Henk en Ineke vermoord, we koesteren geen wrok of haatgevoelens jegens iemand. Als je in wrok blijft hangen, kom je niet aan verwerken toe', zegt Jaap.

Voor iedereen die een dierbare heeft verloren als gevolg van moord, zie je dat gerechtigheid erg belangrijk is, zegt Victor Jammers van Slachtofferhulp Nederland. 'Mensen willen dat recht gedaan wordt voor het onrecht dat hen is overkomen. Dat geldt dus ook voor nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17.'

Jammers stuurde en stuurt bij Slachtofferhulp de ondersteuning van de nabestaanden aan. Destijds bij de aankomsten van de stoffelijke resten op vliegbasis Eindhoven en tijdens de informatie-bijeenkomsten en via de casemanagers en de website. Zelf sprak hij honderden nabestaanden de afgelopen vijf jaar.

Hij merkt dat het verlangen naar gerechtigheid bij de een veel groter is dan bij de ander. 'Sommigen zeggen: "We zijn enorm verdrietig over wat er gebeurd is. Maar we merken dat het een belasting voor ons is om steeds maar weer met het strafproces bezig te zijn." Die keren zich daar vanaf. En er zijn ook nabestaanden die iedere snipper over het strafproces, de onderzoeken van Bellingcat en het internationale onderzoeksteam willen weten. Die zitten er bovenop.'

Jammers begrijpt heel goed waarom sommige nabestaanden dat doen. 'Iemand heeft een raket afgeschoten, waardoor 298 mensen zijn omgekomen. Degenen die daar verantwoordelijk voor zijn, moeten ter verantwoording worden geroepen en een straf krijgen die daarbij past.'

Of die focus op gerechtigheid hen helpt bij het rouwproces, weet Jammers niet. 'De een heeft er meer last van dat er nog geen schuldige is aangewezen, dan de ander. Er bestaat geen algemene regel voor. Je kunt niet zeggen dat het rouwproces is voltooid zodra het strafproces is afgerond en de dader is berecht. Dat verschilt per nabestaande', aldus Jammers.

Wel merkt hij dat het voor sommige nabestaanden lastig kan zijn dat MH17 zo vaak in het nieuws is. 'Voor mensen die zich van het strafproces willen afkeren, is dat niet goed. Ze willen het loslaten, maar dat lukt niet, want telkens duikt het weer op. Dat helpt niet bij het verwerken.'

Dat gerechtigheid kan helpen bij het rouwproces van MH17-nabestaanden, beaamt ook directeur Klaas-Jan Rodenburg van het Landelijk Steunpunt Verlies (LSV). Dit centrum was na Slachtofferhulp betrokken bij de begeleiding van nabestaanden.

Rodenburg plaatst er echter ook een kanttekening bij. ‘Stel dat de daders in de rechtbank zeggen dat ze onschuldig zijn. Of dat ze het zo weer zouden doen. Dan is dat heel ernstig voor het rouwproces. Zo kan er geen verzoening komen.’

Hij legt uit dat verzoening op meerdere niveaus kan plaats vinden: tussen mensen onderling, maar ook in een mens zelf. ‘De kunst is om je te verzoenen met de situatie, los van de dader.’

Hij maakt daarbij een onderscheid tussen het hart en de ziel. ‘Het hart is boos, schreeuwt het uit: "Ik wil vergelding, de daders moeten gestraft worden." Het hart is als een groep briesende paarden dat de dood niet kan accepteren.’

Maar de ziel zegt iets heel anders, aldus Rodenburg: ‘Die wil zich graag verzoenen, zich verbonden voelen met andere nabestaanden, zelfs met de rest van de wereld. Omdat we in liefde geboren zijn en die liefde graag willen doorgeven.’

Die twee met elkaar verenigen, is een moeilijk en tegelijkertijd boeiend proces, zegt Rodenburg. ‘Jezelf verzoenen met wat er gebeurd is op 17 juli 2014, is een innerlijk proces. Als je uiteindelijk kunt zeggen: "Het had nooit gemogen, maar ik verzoen me ermee", dan is dat een kadootje voor jezelf.’

Rodenburg denkt dat het voor nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 na verloop van tijd waarschijnlijk makkelijker wordt om zich te verzoenen met de situatie. Waarbij hij benadrukt dat de tijd niet alle wonden heelt. ‘De wond moet verzorgd worden. Dat kunnen we doen door als Nederlanders om de nabestaanden heen te gaan staan. Ze troost te bieden.’

Auteur: Jikke Zijlstra, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., Ik mis je (EO)